Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że po orzeczeniu przez sąd rozwiązania małżeństwa, w pewnych okolicznościach może powstać obowiązek alimentacyjny na rzecz drugiego małżonka. Art. 60 kodeksu określa obowiązek alimentacyjny zwykły i rozszerzony. Jego wypełnienie związane jest ze sposobem orzeczenia rozwodu tzn. bez orzekania winy i orzeczenie rozwodu z orzekaniem o winie.
Obowiązek alimentacyjny zwykły
Jeżeli rozwiedziony małżonek nie został uznany przez sąd za wyłącznie winnego rozwiązania małżeństwa i żyje w niedostatku, ma możliwość wysuwania roszczeń alimentacyjnych wobec drugiego małżonka. Alimenty mogą służyć tylko zaspokojeniu podstawowych potrzeb uprawnionego małżonka a ich wysokość jest uzależniona od zarobków i majątku małżonka zobowiązanego do ich wypłacania. Wspominany artykuł Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego daje równe prawa obydwojgu małżonkom, czyli obydwie strony mogą wystąpić o świadczenie alimentacyjne względem siebie, jeżeli spełniają określone przesłanki.
Jeżeli po rozwodzie jeden z małżonków chce wystąpić o alimenty od byłego męża/żony ma obowiązek udowodnienia sytuacji wskazującej na życie w niedostatku. Dokładnie oznacza to okoliczności, które przemawiają za tym, że nie może samodzielnie zarobić na swoje utrzymanie i nie posiada majątku, z którego mógłby czerpać środki na ich zaspokojenie. Muszą to być okoliczności uzasadnione na przykład złym stanem zdrowia. Jeżeli niedostatek jest spowodowany winą małżonka uprawnionego np. nie chce podjąć pracy zarobkowej, mimo że nie ma to tego przeciwwskazań, świadczenie alimentacyjne mu nie przysługuje. Małżonek zobowiązany do wypłaty alimentów, może uniknąć ich wypłacania, jeżeli udowodni przed sądem, brak możliwości wypełnienia takiego obowiązku z powodu zbyt niskich dochodów.
Inne sposoby rozwiązania małżeństwa a obowiązek alimentacyjny
Obowiązek alimentacyjny zwykły występuje również wtedy, gdy sąd orzekł rozwód z winy obydwojga małżonków lub na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie a także, gdy żaden z małżonków nie ponosi winy. Obowiązek alimentacyjny nie jest bezterminowy, po upływie pięciu lat od orzeczenia rozwiązania małżeństwa wygasa. Jedynie zaistnienie wyjątkowych okoliczności uwzględnionych przez sąd może wpłynąć na przedłużenie tego okresu. Jeżeli rozwiedziony małżonek wstąpi w nowy związek małżeński nie ma prawa ubiegania się o świadczenie alimentacyjne.
Dowiedź się więcej ze strony Kancelarii Adwokackiej https://dm-adwokaci.pl/alimenty-po-rozwodzie-na-rzecz-malzonka/
Obowiązek alimentacyjny rozszerzony
Orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków skutkuje tym, że powstaje obowiązek alimentacyjny rozszerzony (art. 60 KRiO). Jednak w tym przypadku małżonek uznany za winnego rozpadu małżeństwa ma obowiązek wypłaty alimentów na rzecz drugiego małżonka, ale nie ma prawa ubiegania się o takie świadczenie na swoją rzecz.
Rozwiedziony małżonek (niewinny) ma prawo do ubiegania się o alimenty, jeżeli, potrafi udowodnić przed sądem, że na skutek rozwodu jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu. Kodeks nie określa dokładnie, jakich okoliczności takie pogorszenie dotyczy. Jednak osoba występując z takim roszczeniem, musi wykazać, że jej obecna sytuacja finansowa jest gorsza niż podczas trwania małżeństwa. Szczególny obowiązek alimentacyjny nie ulega wygaśnięciu, nie jest określony czasowo. Jedynie w przypadku orzeczenia o jego zmianie, zawarcia związku małżeńskiego przez uprawnionego małżonka lub śmierci uprawnionego lub zobowiązanego małżonka, ten obowiązek ustaje.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyznacza granice świadczeń alimentacyjnych zarówno w przypadku zwykłego i szczególnego obowiązku alimentacyjnego, a ma to związek ze stanem majątkowym i możliwościami zarobkowymi osoby zobowiązanej (art.135). Małżonek zobowiązany do wypłaty świadczenia nie może popaść w niedostatek z powodu kosztów ponoszonych na alimenty.