Zachowek to specjalne uprawnienie bliskich spadkodawcy, mające na celu ochronę ich interesu w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawi im spadku. Dzięki tej instytucji ściśle określony krąg spadkobierców ustawowych może domagać się wypłaty sumy pieniężnej od spadkobiercy lub spadkobierców testamentowych. W tym artykule omawiamy podstawowe zasady rządzące zachowkiem.
Zachowek – ochrona interesu spadkobierców ustawowych
W sytuacji, gdy spadkodawca rozporządzi swoim majątkiem w sposób krzywdzący dla swoich najbliższych, mogą oni żądać od spadkobierców testamentowych wypłaty określonej sumy pieniężnej. Osobami uprawnionymi do zachowku są dzieci zmarłego, jego małżonek, rodzice i wnuki. Pokrzywdzenie spadkobiercy zachodzi zarówno w sytuacji, gdy spadkodawca sporządzi krzywdzący ich testament, jak również wtedy, gdy jeszcze za życia przekaże innej osobie część swojego majątku drogą darowizny. Uprawiony ma prawo żądać wypłaty odpowiedniej kwoty również w sytuacji, gdy co prawda został powołany do dziedziczenia, jednak przynależna mu część spadku jest mniejsza niż przynależny mu zachowek.
Do żądania zachowku nie jest uprawniona osoba, która została przez zmarłego wydziedziczona. Wypłaty tej części spadku mogą jednak żądać dzieci tego krewnego, jeśli nie zostały wydziedziczone. Trzeba też pamiętać, że zachowek podlega dziedziczeniu – oczywiście tylko wtedy, gdy spadek przysługiwałby również tym osobom. Zachowku nie otrzyma natomiast ten krewny, który został uznany za niegodnego dziedziczenia po zmarłym. Jeśli masz wątpliwości, czy przysługuje Ci zachowek lub czy jesteś zobowiązany do jego wypłaty, rozstrzygnąć tę kwestię pomoże Ci prawnik – adwokat prawo spadkowe Poznań.
Jakie składniki majątku mogą stanowić zachowek?
Tytułem zachowku nie można żądać wydania określonych przedmiotów – w grę wchodzi jedynie wypłata sumy pieniężnej. Jest to ułamkowa część udziału spadkowego, który przysługiwałby danemu spadkobiercy. Co do zasady zachowek wynosi 1/2 udziału spadkowego należnego z mocy ustawy. Jeśli jednak osoba uprawiona jest małoletnim bądź osobą trwale niezdolną do pracy, przysługuje mu wypłata 2/3 udziału. Obliczając kwotę zachowku uwzględnia się czystą wartość spadku, a więc jego wysokość po odliczeniu kwoty pokrywającej ewentualne długi spadkowe. Do czystej wartości spadku, czyli substratu zachowku, dolicza się także poczynione za życia spadkodawcy darowizny oraz zapisy windykacyjne ustanowione w testamencie. Jeśli jednak zmarły przekazał darowiznę osobie nienależącej do kręgu spadkobierców ustawowych wcześniej niż 10 lat przed śmiercią, kwota ta nie jest wliczana do substratu zachowku.
Jak skutecznie dochodzić wypłaty zachowku? Adwokat sprawy spadkowe Poznań
Jeśli należysz do kręgu osób uprawnionych do zachowku, w skutecznym dochodzeniu jego wypłaty pomoże Ci adwokat, którego specjalizacją są sprawy spadkowe. Opierając się na aktach sprawy wyliczy należną Ci tytułem zachowku sumę oraz sporządzi niezbędne dokumenty. Prawidłowo obliczy także bieg przedawnienia, który liczy się od dnia ogłoszenia testamentu, lub od dnia otwarcia spadku, gdy testamentu nie było. Roszczenie przedawnia się z upływem pięciu lat od tego momentu. Warto jednak mieć na uwadze, że w pewnych szczególnych przypadkach termin ten może ulec wydłużeniu.